Tamzayt ifazen

Amagrad : Tamzayt Ifazen

Asmil : Tigejda n tanaramant

Amyaru:Amaruyidir

 Tamzayt ifazen d tasdawit n ufesnaw, Neẓra aken tamzayt d aferdis agejdan n tanaramant, i lmend n usnulfu n tayti n temzayt, iked usilaɣ n imeslaḍ n temzayt, nseqdac irmuden n temzayt(igur, tirza…atg), aken tarayt-agi ad teddu aken iwata, ilaq afesnaw ad yili iẓwar ɣur-s asilaɣ iwatan, tiktiwin n tɣawsiwin ara iseḍru, tamzayt ifazen tela i lmend n usilaɣ n ufesnaw ama di tatwilit-ines neɣ di tugna-ines.

Tmazayt ifazen deg-s :

1. Amenẓaḍ d netsa i d afesnaw,
2. Amnukal d netsa i d anmazul n temzayt ifazen,
3. Ifesnawen niḍen,
4. Inmazulen,
5. Imawasen s tinubga.

Irmuden n temzayt ifazen

Armud n temzayt ifazen izmer ad yili :

1. Igur,
2. Takuta,
3. Asilaɣ n tatwilit,
4. Tirza neɣ acali,
5. Asnerni n teyti n temzayt.

Ur netseg ara igur di temzayt ifazen kan, aka, asudes-ines ilaq ad yili i lmend n awaḍ ar kra n isiwiyen yerna ad iddu s kra ilugan :

• Taɣṭast ad testwadem deg useqqamu n temzayt ifazen, ifesnawen i meṛṛa ad innin acu saramen ad seḍrun,
• Irmuden, ad ḍefren tarayt ƔFḤSSS, ahil s tira, aḥerkel aken iwata(tadrimt, angawen…),
• Ur itsili ara mgal azalen d tayti tanaramant,
• Ad isnerni xarsum yiwen seg azalen n tanaramant.

Deg uguzdi iked timidwa, aken ila wahil n tagrumma, tamzayt ifazen , d tamzayt n laɛḍil i nsiliɣ i kra tugnatin s ifesnawen , iked inmaẓulen . Siliɣ-ts s ifaddaden imeqranen d wid ifazen.

Tanemhalt

Afesnaw n temzayt ifazen d amenẓaḍ , d netsa i itsawin aɛekkaz n temzayt , i siɣriten tiɣri n temzayt.

Tulmisin

Tamzayt ifazen temgarad af tiyaḍ s :

• Deg irmuden n uferdis neɣ tagrumma, ifesnawen iked inmaẓulen tsilin iked temzayin-nsen, aguzdi izwar tamzayt ifazen.
• Ur yeli ara unmazul , d amnukal neɣ tikwal imeslaḍ niḍen i itsaṭafen amḍiq-is.
• Imeslaḍ n temzayt ifazen ur sɛin ara tawuri ibanen.
• Tamzayt ifazen tetfaɣ tikwal mebla aguzdi meṛṛa , sumata i irmuden iwaɛren, neɣ anda laqent tiɛubja, n wid ifazen.

Tamzayt ifazen i ltin s isenfaren n uguzdi , d tamzayt ifazen i fernen, adeg n igur n unebdu, irmuden i d-tedun…atg

Tirewsi

Tamzayt ifazen , tezmer ad tesɛu , tamatart , tiɣri , takbabat ,  abandu s yiniyen-is, am temzayt.

Izgayen

Aṭas n ṭemzayin i isɛun isem n temzayt ifazen, mebla ma tela am wayen I d-nenna : Tamzayt imenza : kra imusuyen anda akecemahil s waṭas tsaran imenza di temzayt tuntilt, s irmuden-is i iman-is.

Anda niḍen di temzayt ifazen ad naf iɣella, ifesnawen d inmaẓulen-nsen, d ifaddaden imenza, ladɣa i tutfa n teɣṭasin.

Anagraw n temzayin

Amagrad : Anagraw Temzayin

Asmil : Tigejda n tanaramant

Amyaru:Amaruyidir

Anamek-is d asegrew n warrac deg telɣamt tamaɣlalt, daw tenbaṭ n yiwen deg-sen, ad yeqlen d Afesnaw, aken ad naweḍ ar igemaḍ igerzen, ilaq ad nefk i ufesnaw, tamasayt tafulayt.

Xas ma anagraw n temzayin itreg tileli n iɣella si kra n temsekritin, iswi amenzu n unagraw n temzayin d tikci n tenbaḍin i ilmeẓyen.
Deg uguzdi, iɣella ad mlen Iswi i ɣur ara awḍent temzayin i tsemzizilen gar-asent. Anagraw n temzayin mačči d tarayt ad nezgi d tanaramant, maca ilaq ad tili d tigejdit talmast.
Tamzayt deg-s smmus ar ṭam n warrac, daw n semmus tamzayt ad taf uguren aken ad tfaray, yera ma yela win iban, ad iban umḍiq-is. Nig n ṭam Afesnaw ur izmir ara ad yeg taɣḍaṭ-ines aken iwata, ma d ilmeẓyen ur zmiren ara ad myussanen ger-asen. Tamzayt ad isekcmen imeslaḍ imaynuten, iɣella ilaq ad walin amyas n uwtay n temzayt. Ilaq ad naf ilmeẓyen n yal awtay di temzayt, mačči kraḍ n 12 isgassen, kraḍ n 16 isgassen. 

War amasay di temzayt

Ayen ur ilaq ara ad ilin-t tulas d warac  deg yiwet temzayt. Di tazwara d tamsalt n talilit. Deg uwtay n tnekra n tuzuft, aya ad isunef tignatin n uṭaglal ma ara ilin irkeli. Yerna tamzayt mačči d tasemsert n temlilit.

Maca iswi amenzu n war amasay, d atrag n tudert n termitin ger warrac.  Nezra taɣara n warrac d turmidt, temal ar ucali, ma d tulas d tamasnagt, rekdent, tsmilint aṭṭas ar iɣimi af tazla, xas ma talest d agdul n weqcic, sin mgaraden, ladɣa deg deg ayen ḥemlen.
Si tazwara neẓra arrac irkeli i tsegen igmaḍ igerzen, mebla lant yid-sen tulas(tamsalt n usedwel). Deg umgal tulas malent ar tɣara tanjimt.

Ɣar daɣen

Acu i tanaramant

Agzul Aseqqamu  Temzayt

Ahil Useggas Temzayt

Aseqqamu  Temzayt

Irmuden temzayt

Iswiyen n temzayt

Tamzayt Ifazen

Tamzayt Timunent

Tamzayt

Tamsegrrit Di Temzayt

Tayti n TemzaytTimliliyin Temzayt

 

Agzul Aseqqamu Temzayt

Amagrad : Agzul Aseqqamu  Temzayt

Asmil : Tigejda n tanaramant

Amyaru:Amaruyidir

Ukud	Akk imeslaḍ n temzayt i d-inan taṛgamt-nsen
Anda	Deg tiɣmert n temzayt,   Deg ugama, Ɣer yiwen imeslaḍ n temzayt,
Melmi	Awalan : tikelt i 15 wusan, tamzayt ur nesɛi ara acu ara d-tini, neɣ ur teg ara aṭṭas, ur tesɛu ara deqs n irmuden, yerna ad tesɛu kan ciṭ teyti.   Afaɣnami : yal tikelt ma yili d tiferi, Ar tagara n temlilit, neɣ n turza, aken ad ẓren yerna ad sqerdcen ayen i d-itedun.
Amek	S usiwel n ufesnaw   S usentel n temlilit i d-ɣser iked unmazul, i zran akk imeslaḍ di tizwirt, aken yal yiwen ad yawi tiktiwin-is i usqardec. S tenbaṭ n ufesnaw ara inilin askasi.
Asnulfu n wansayen	Isem   Tiɣri Takbabt tamtart Amedya ad teḍfar.
Tisedi n tenbaḍin		Tamzayt ad tefren afesnaw, afran-agi ad t-selkem usqamu n wannuz, tlaq taɣẓint tamurant aken ad agin afran-agi.   Tamzayt ad tefren anmazul. Tamzayt ad teɣṭes s tawuri d waggay n yal yiwen.
Afesnaw ad inil tamzayt s tewzut d tumert , yal ass d asmuzget i iɣeblan d iɛkiren n yal yiwen, anmazul ad s-iṭef tama s tufra d tamllit.
Asali n wahil			Timliliyin,   Tirziwin, Tagara n durt, Iguren,
Tafarayt n imeslaḍ			Taṛgamt,   Tamadayin n tewzut, Timadayin n uramsu, Tazuri n tmmazagt.
Yal yiwen isɛa aɣilif n uskan n tmatart-ines deg ikayaden n tamadayin iked tẓuri n tmazagt : Aseqqamu isekfeḍ, iseɣbas tafarayt tudmawant iked win n temzayt.   Tamzayt ur neẓwir ara di tẓuri ad taf uguren deg igur unebdu zdat temzayin niḍen, ihi ilaq kan af temzayt-agi ad semwiwel iman-is aken ad tili deg uswir-ines afulay. Ma yela nfel i wungim n wurrar, tamzayt isgilfen aken iwata, ad tizmir aken ad tseḍru irmuden imeqranen yerna d imsekna.(acali, tudert n termitin niḍen).
Ared n irmuden			Leqdic d takuta   Urraren Aszref n temzayt Asali n teɣmert n temzayt.
Asizref n temzayt			Tamzayt ad tsadden allan-is n tigawt, ad teseč taɣsurt-is s irmuden n usiẓref ad s-isunfen aken ad tesɛu angawen-is yerna ad tili tamelilit.   Tamzayt ur tetsraǧu ara amenẓaḍ, neɣ irmuden n uguzdi iked usiẓref-ines, ma yela temzayt tebɣa ad  tefaɣ ar tirza, d netsat ara ikren i yal taɣawsa : asiẓref, tudsa iked udeggi n useqqamu ifesnawen.
Tanaṭ n irmuden			Akcemhil,   Tiseglit, Tayti tanaramt, Alugan anaram .
Akcemhil			Tamzayt ilaq ad tili d tanbaṭ af ukcemhil n imeslaḍ-is. Ma yela win yufan ad isekcem imeslaḍ imaynuten, mačči d uktu, maca ma yela yal ameslaḍ ad yawi amdakul-is neɣ aqcic ilemẓi ad iqlen d afaddad win ara d ikecmen ar aguzdi, tamzayt ad tḥeli aṭas ma teg aka. Ma yela tamzayt d tagaymurt, ur tetsenbuwil ara maḍi, iban ad tejqu. D netsat kan i tanebaṭ af wayen ad s iḍrun, anamek-is akk imeslaḍ-is.
Aselɣu			Iɣella, Aguzdi, Imawlan. Akk tiɣṭasin  n useq qamu n temzayt i yuran di tanaṭ i useqqamu ifesnawen, Afesnaw d iles n temzayt deg aseqqamu ifesnawen(aqlal, isenfaren, tuzɣinin, d isumren).

Tagrayt

I win ara d-ikecem  tikelt tamenzut ar temzayt , ad ixlaɛ ma ara iwali tafulmanit n temzayt, deg unagraw am wagi, ur nzem ara amenẓaḍ ma ur yeli wacu iwqem, mačči am deg uguzdi anda iɣella tsawin ilmeẓyen deg ufus ar irmuden ilezlazan. Di tanaramant, d inaramen s timad-nsen i yetsgen akk aya. Ihi ma yela urmud ur ilhi ara, d kunwi ay inaramen ara semwiwlen iman-nwen aken ad ilhu tikelt niḍen. Talit n uzɣen kan s wawal tezri, tesɛam tura alalen ilaqen aken ad tgem tigawt aken ad tesgerzem cwiṭ tudert.

Ɣar daɣen

Acu i tanaramant Agzul Aseqqamu  Temzayt

Ahil Useggas Temzayt

Aseqqamu  Temzayt

Irmuden n temzayt

Iswiyen n temzayt

Tamzayt Ifazen

Tamzayt Timunent

Tamzayt

Tamsegrrit Di Temzayt

Tayti n Temzayt

Timliliyin Temzayt

Tamzayt

Amagrad :  Tamzayt

Asmil :  iskaren

Amyaru:Amaruyidir                                            

Tamzayt d aferdis agejan n tanaramant deg tannuda n ifaddaden (ger 11 ar 16 isgassen), Aṭas n temzayin ma duklen suɣulent aferdis iwumi qaren aguzdi,  

Tasudest

Tamzayt tesɛa 6 ar 8 n imeslaḍ n ifaddaden, d adeg n uselmed n ilmeẓyen s ilmeẓyen. tamzayt taferdist tenil s ufesnaw, s umarag n unmazul.

Tudsa

Yal ameslaḍ n temzayt , deg temzayt isɛa aɣalaf , tawuri tusdidt , s tenmeẓla-is iked tudsa-ines tamzayt taḥerfit tuget n irmuden n inaramen tsilin-d deg temzayt yal tikelt ar deqal n tikti-ines, asdari, asnirem , urrar, leqdic i temtti,  tirziwin n uselmed d irmuden imgaraden.

Imi tamzayt d aferdis n tigawt tafulmant tasemkayt , tesɛa agman n tutfa n teɣṭasin : Aseqqamu n temzayt.

Tamzayt tesɛa angawen-ines n usdari, tesɛa tiɣmert n temzayt iked  tazult n temzayt, taɣsurt i snernin s tebzart neɣ s irmuden i d-sekcamen idrimen.

Tsudes-d daɣen tirziwin n temzayt am usdari n tagara n durt.

Tabadut n Baden Bawel

Iswi amenzu n unagraw n temzayin, d tikci n tamasit tilawt i waṭas n ilmeẓyen,  i lmend n usnerni n tɣara-nsen. Tamzayt d aɣerbaz n tɣara  umdan  i ufesnaw, tetsak-as tagnits aken ad ilɣem tamasayt tilawt, iked tiɛubja-ines n uɣala.

I ifaddaden, tselmad-asen amek ara zwiren taɣeḍweft n telɣamt af tin n iman-nsen, iked d ilil n tɛubja-nsen tɣersawt d usenqed n iman-nsen  isɛan tayti n telɣamt yulin af  unmireg d tidukla igerzen. Baden Bawel

Tamzayt d aferdis agejdan n tanaramant, mebla tamzayt ur d-tetsili ara uguzdi.

Tanaramant tetsara arrac deg terbaɛin n tegmats, i ilan d tudsa-nsen tagmawit, i wurrar, neɣ i uqides, neɣ i ucali.(Baden Bawel)

Tigejda n temzayt iḥlan

Xas ma ulac awfus aken tamzayt ad tedu aken iwata s temkarwa, nezmer ad nmel kra n tɣawsiwin i isfugren deg izri.

• Tamagit d ansayen

Di tazwara n temzayt, Aseqqamu n temzayt amenzu, ad s-isunefk aken ad tsnulfu tacreṭ-is, s tikci n yisem, anda yal yiwen ad iḥrez annuz-is iked tislet-is , tanfalit-is, tiɣri-ines amedya-ines… atg.

1. Asali n wahil

S taratin n usqqamu n ifesnawen, tamzayt  ad tḥarkel ahil-ines, ara iseḍrun iswiyen n temzayt. tirziwin, timliliyin, asdari d usnidi n irmuden n uguzdi.

1. Aḥerkel n tfarayt-is

Yal yiwen isɛa aɣilif n ikayaden n uɣerbaz iked tzuri n tmazagt : Afesnaw ikfeḍ, isɣbas, itswali afara udmawan d umezdi n temzayt.

1. Arek n irmuden

Tamzayt tsuzen alalen-is n tigawt, tesečay taɣsurt s irmuden n usiẓref ad s-sufken ad tesɛu angawen yerna ad tili d tamlilt. Leqdic iked takuta, urraren, asegem n tiɣmert n temzayt. isebdiyen n igur, ulac acu ara iqimen i ugacur.

• Tugrint

Tihawt di yal armud, aḍwal n awal n wakuden, aḍwal n uselsu ugdu, aselsu, akk d iferdisen n usmures. Tudert n ulugan, tesewtal tiswaɣ n temzayt iked wasaɣ ger imeslaḍ-ines.

 Tamzayt deg uguzdi

Tidets, mačči d aguzdi i nebḍa af ukuz n iḥricen, maca, d ukuz n temzayin i isilɣen aguzdi, tamzayt tezmer ad tili yerna ad tili d turmidt, maca aguzdi ur tetsili ara mebla tamzayt.

Deg uguzdi tamzayt tesɛa tileli tafulayt, i lmend n usali n tugna-ines, aken ad teqel d azṛu n teyti tanaramt.
Aguzdi ila i utrag i temzayin amek ad gent assaɣen, i lmend n tesmidegt n irmuden ger temzayin. Aguzdi ad isbed iswiyen, timzayin ad mzizilent ger-asent anta ara ten-yawḍen.
Di yal armud ad isumer uguzdi, ilaq ad yili unagraw n temzayin d tagejdit deg-s, daɣen  igur, mačči d aguzdi ara iruḥen ar igur, maca d 3 neɣ 4 n temzayin, ara igen igur, deg adeg amezdi i azen i tegnatin irkeli. Daymi yal tamzayt tesɛa tiɣmert i iman-is.

Ɣar daɣen

Acu i tanaramant

Agzul Aseqqamu  Temzayt

Ahil Useggas Temzayt

Aseqqamu  Temzayt

Irmuden temzayt

Iswiyen n temzayt

Tamzayt Ifazen

Tamzayt Timunent

Tamzayt

Tamsegrrit Di Temzayt

Tayti n TemzaytTimliliyin Temzayt